samenvatting
de focus van dit artikel is methodologisch en macro‐sociologisch., Het doel is om een aantal van de problemen die zich voordoen in de sociologie van de ontwikkeling te ontwarren, en om de veronderstellingen en implicaties van een bepaalde wijze van conceptualisatie gebaseerd op de noties van moderniteit en modernisering die het karakteristieke theoretische kader van de sociologie van de ontwikkeling heeft verschaft in vraag te stellen., De belangrijkste veronderstellingen van de moderniseringstheorie zoals hier begrepen—vaak genoeg expliciet gemaakt door degenen die deze benadering gebruiken—zijn (1) dat modernisering een totaal sociaal proces is dat verbonden is met (of subsuming) economische ontwikkeling in termen van de Voorwaarden, nevenverschijnselen en gevolgen van deze laatste; (2) dat dit proces een ‘universeel patroon’vormt. Uiteraard zijn er tussen verschillende schrijvers accentverschillen met betrekking tot de Betekenis van modernisering, mede door de relatie met—of afleiding van—dat meest omstreden begrip ‘ontwikkeling’., Voor Lerner is modernisering “het sociale proces waarvan ontwikkeling de economische component is” (Lerner, 1967, p. 21); terwijl Apter ontwikkeling, modernisering en industrialisatie ziet als termen van afnemende conceptuele algemeenheid (Apter, 1967, blz.67-9). Sommige schrijvers benadrukken structurele aspecten, terwijl voor anderen ‘het concept van modernisering te maken heeft met een transformatie van de cultuur en van de persoonlijkheid voor zover het wordt beïnvloed door de cultuur, in plaats van een aspect van de sociale organisatie of van de menselijke ecologie’ (Stephen‐son, 1968, p. 265)., Het is te hopen dat de volgende discussie zowel specifiek genoeg is om de essentiële aspecten van de aard van de bestudeerde theorie over te brengen, als flexibel genoeg om een aantal varianten op het basisthema toe te laten in wat een zeer beknopt overzicht van een substantieel literatuurbestand is.(‘) De gekozen kritische benadering weerspiegelt bepaalde ideeën over de samenleving en dus de vragen die de sociale wetenschappers moeten stellen; deze zorgen kunnen niet volledig worden besproken binnen de huidige grenzen, maar worden aangegeven in de suggesties in het slotgedeelte., In het eerste deel wordt de context geschetst waarin het concept van ontwikkelingsstudies is ontstaan. Dit wordt gevolgd door een schematische schets van de centrale concepten en conceptuele procedures van de sociologie van de ontwikkeling, en meer in het bijzonder van de moderniseringstheorie, die vervolgens op een aantal punten worden bekritiseerd., Deze kritiek leidt tot een argument voor het gebruik van een historisch perspectief, dat bovendien resulteert in een heronderzoek van het begrip onderontwikkeling, dat verband houdt met de uitbreiding van het westerse kapitalisme en de gevolgen van dit proces voor de diverse inheemse samenlevingen van wat nu de Derde Wereld wordt genoemd. De relaties van afhankelijkheid en uitbuiting die door het proces worden gecreëerd, worden geïllustreerd in de enge koloniale situatie, hoewel dit geenszins de enige situatie is die door dergelijke relaties wordt gekenmerkt., Dit perspectief, ontwikkeld in het werk van bepaalde politieke economen, kan dienen als de basis voor een sociologische benadering die meer vruchten zou afwerpen, zowel bij het begrijpen van de aard van de onderontwikkeling zelf, als bij het beoordelen van de waaier van ontwikkelingsmogelijkheden in de Derde Wereld, dan die welke momenteel algemeen wordt gebruikt in de sociologie van de ontwikkeling.