archaiczne i klasyczne okresy
archaiczna i klasyczna Grecja była świadkiem rozwoju kwitnących miast i kamiennych świątyń dla bogów, które były raczej spójne w projekcie w całym świecie greckim. Religia była ściśle związana z życiem obywatelskim, a kapłani wywodzili się głównie z lokalnej elity. Prace religijne doprowadziły do rozwoju rzeźby Greckiej, choć najwyraźniej nie zanikło już malarstwo Greckie., Podczas gdy wiele praktyk religijnych, a także osobistych, miało na celu rozwijanie Solidarności w polis, wiele ważnych sanktuariów rozwinęło Status „Panhelleński”, przyciągając odwiedzających z całego świata greckiego. Służyły one jako istotny składnik wzrostu i samoświadomości greckiego nacjonalizmu.
główna religia Greków nie pozostawała w Grecji niezachwiana. W miarę jak filozofia grecka rozwijała swoje idee dotyczące etyki, Olimpijczycy byli zobowiązani do znajdowania się w potrzebie. Wielu wybitnych filozofów krytykowało wiarę w bogów., Najwcześniejszym z nich był Ksenofanes, który karcił ludzkie przywary bogów, a także ich antropomorficzne przedstawienie. Platon pisał, że istnieje jeden Najwyższy Bóg, którego nazwał „formą dobra”, a który uważał za emanację doskonałości we wszechświecie. Uczeń Platona, Arystoteles, również nie zgadzał się z tym, że istnieją bóstwa politeistyczne, ponieważ nie mógł znaleźć wystarczających dowodów empirycznych na to. Wierzył w pierwszy ruch, który zapoczątkował tworzenie, ale nie był związany ani zainteresowany wszechświatem.,
okres hellenistyczny
w okresie hellenistycznym między śmiercią Aleksandra Wielkiego w 323 p. n. e. a podbojem Rzymskim Grecji (146 p. n. e.) Religia Grecka rozwijała się na różne sposoby, m.in. rozszerzając przynajmniej część podbojów Aleksandra., Nowe dynastie diadochi, królów i tyranów często spędzały hojnie na świątyniach, często idąc za Aleksandrem, próbując insynuować się do kultu religijnego; było to znacznie łatwiejsze dla dynastii ptolemejskiej w Egipcie, gdzie tradycyjna starożytna religia Egipska od dawna deifikowała monarchów. Olbrzymi ołtarz pergamoński (obecnie w Berlinie) i Ołtarz Hieronima na Sycylii są przykładami bezprecedensowo dużych konstrukcji tego okresu.,
coraz większe znaczenie zyskały nowe kulty bóstw importowanych, takich jak Isis z Egiptu, Atargatis z Syrii i Cybele z Anatolii, a także kilka ruchów filozoficznych, takich jak platonizm, stoicyzm i Epikureanizm. Serapis był zasadniczo stworzeniem hellenistycznym, jeśli nie wymyślonym, rozpowszechnionym w Egipcie z powodów politycznych przez Ptolemeusza I Sotera jako hybryda greckiego i lokalnego stylu bóstwa., Różne ruchy filozoficzne, w tym Orficy i pitagorejczycy, zaczęli kwestionować etykę ofiarowania zwierząt i czy bogowie naprawdę Ją doceniali; z zachowanych tekstów Empedokles i teofrastus (obaj wegetarianie) byli wybitnymi krytykami. Astrologia hellenistyczna rozwinęła się późno w tym okresie, jako kolejne odwrócenie uwagi od tradycyjnych praktyk., Chociaż tradycyjne mity, święta i wierzenia były kontynuowane, tendencje te prawdopodobnie ograniczyły chwyt wyobraźni tradycyjnego panteonu, zwłaszcza wśród wykształconych, ale prawdopodobnie szerzej w ogólnej populacji.
Imperium Rzymskie
Kiedy Republika Rzymska podbiła Grecję w 146 r.p. n. e., przyjęła wiele religii greckiej (wraz z wieloma innymi aspektami kultury greckiej, takimi jak style literackie i architektoniczne) i włączyła ją do swojej własnej., Bogowie greccy byli utożsamiani ze starożytnymi bóstwami rzymskimi; Zeus z Jowiszem, Hera z Juno, Posejdon z Neptunem, Afrodyta z Wenus, Ares z Marsem, Artemida z Dianą, Atena z Minerwą, Hermes z Merkurym, Hefajstos z Wolkanem, Hestia z Westą, Demeter z Ceres, Hades z Plutonem, Tyche z fortuną i Pan z Faunusem. Niektórzy z bogów, tacy jak Apollo i Bachus, wcześniej zostali adoptowani przez Rzymian. Było też wiele bóstw, które istniały w religii rzymskiej przed jej interakcją z Grecją, które nie były związane z greckim bóstwem, w tym Janus i Kwirynus.,
Rzymianie na ogół nie wydawali zbyt wiele na nowe świątynie w Grecji, inne niż te dla ich kultu cesarskiego, które umieszczano we wszystkich ważnych miastach. Wyjątkami są Antoninus Pius (R. 138-161 AD), którego zamówienia obejmują Baalbec świątyni Bachusa, prawdopodobnie najbardziej imponujące przetrwanie z okresu cesarskiego (choć Świątynia Jowisza-Baal obok była większa). Można powiedzieć, że świat Grecki był w tym czasie dobrze wyposażony w sanktuaria., Rzymscy gubernatorzy i cesarze często kradli słynne posągi z sanktuariów, czasami zostawiając na swoim miejscu współczesne reprodukcje. Verres, gubernator Sycylii w latach 73-70 p. n. e., był wczesnym przykładem, który, niezwykle, był ścigany po jego odejściu.
po wielkich podbojach rzymskich poza Grecją, nowe kulty z Egiptu i Azji stały się popularne w Grecji, a także w Cesarstwie zachodnim.,
upadek i stłumienie
początkowy upadek grecko-rzymskiego politeizmu był spowodowany częściowo jego synkretyczną naturą, asymilacją wierzeń i praktyk z różnych zagranicznych tradycji religijnych w miarę rozwoju Cesarstwa Rzymskiego. Grecko-rzymskie szkoły filozoficzne zawierały elementy judaizmu i wczesnego chrześcijaństwa, a religie misteryjne, takie jak chrześcijaństwo i Mitraizm, również stawały się coraz bardziej popularne., Konstantyn i stał się pierwszym cesarzem rzymskim, który nawrócił się na chrześcijaństwo, a edykt mediolański w 313 AD ustanowił oficjalną tolerancję dla chrześcijaństwa w Cesarstwie. Mimo to, w Grecji i w innych miejscach, istnieją dowody na to, że społeczności pogańskie i chrześcijańskie pozostawały zasadniczo oddzielone od siebie, przy niewielkim wpływie kulturowym płynącym między nimi. Miejskie poganie nadal korzystali z centrów obywatelskich i kompleksów świątynnych, podczas gdy chrześcijanie zakładali własne, nowe miejsca kultu w podmiejskich obszarach miast., W przeciwieństwie do niektórych starszych Nauk, nowo nawróceni chrześcijanie nie po prostu kontynuowali Czczenie w nawróconych świątyniach; raczej powstawały nowe wspólnoty chrześcijańskie, gdy starsze społeczności pogańskie upadły i zostały ostatecznie stłumione i rozwiązane.
cesarz rzymski Julian, bratanek Konstantyna, zainicjował starania, aby zakończyć Wniebowstąpienie chrześcijaństwa w Cesarstwie i ponownie zorganizować synkretyczną wersję grecko-rzymskiego politeizmu, który nazwał „hellenizmem”., Później znany jako” odstępca”, Julian został wychowany jako chrześcijanin, ale przyjął pogańską wiarę swoich przodków we wczesnej dorosłości. Widząc, jak chrześcijaństwo ostatecznie rozkwitło pod wpływem tłumienia, Julian prowadził politykę marginalizacji, ale nie destrukcji wobec Kościoła; TOLERUJĄC i czasami udzielając wsparcia państwa innym prominentnym wyznaniom (zwłaszcza Judaizmowi), kiedy wierzył, że to może osłabić chrześcijaństwo., Chrześcijańskie wykształcenie Juliana wpłynęło na jego decyzję o stworzeniu jednej zorganizowanej wersji różnych starych tradycji pogańskich, ze scentralizowanym kapłaństwem i spójnym ciałem doktryny, rytuału i liturgii opartej na Neoplatonizmie. Z drugiej strony Julian zabraniał chrześcijańskim wychowawcom korzystania z wielu wielkich dzieł filozofii i literatury związanych z pogaństwem grecko-rzymskim. Julian uważał, że chrześcijaństwo korzystało w znacznym stopniu nie tylko z dostępu do klasycznej edukacji, ale także z jej wpływu na nią.,
następca Juliana Konstantyn odwrócił część swoich reform, ale Jowian, Walentynian I i Walens kontynuowali politykę tolerancji religijnej Juliana w Cesarstwie, zdobywając zarówno pochwały od pogańskich pisarzy. Oficjalne prześladowania pogaństwa w Cesarstwie wschodnim rozpoczęły się za panowania Teodozjusza I w 381 r.n. e. Teodozjusz ściśle egzekwował prawa antypogańskie, rozwiązywał kapłaństwo, niszczył świątynie i aktywnie uczestniczył w chrześcijańskich akcjach przeciwko pogańskim świętym miejscom. Uchwalał prawa, które zabraniały czczenia pogańskich bogów nie tylko w miejscach publicznych, ale także w domach prywatnych., Ostatnie igrzyska olimpijskie odbyły się w 393 r. n. e., a Teodozjusz prawdopodobnie stłumił wszelkie dalsze próby przeprowadzenia igrzysk. Cesarz Zachodniorzymski Gratian, pod wpływem swego doradcy Ambrożego, zakończył powszechną, nieoficjalną tolerancję, jaka istniała w zachodnim Cesarstwie Rzymskim od czasów panowania Juliana. W 382 r.n. e. Gratian przywłaszczył sobie dochody i majątek pozostałych zakonów pogańskich kapłanów, rozwiązał dziewice Vestal, usunął ołtarze i skonfiskował świątynie.,
pomimo oficjalnego tłumienia przez rząd Rzymski, kult bogów grecko-rzymskich utrzymał się w niektórych wiejskich i odległych regionach we wczesnym średniowieczu. Twierdzona Świątynia Apollina, wraz ze Wspólnotą czcicieli i związanym z nią świętym gajem, przetrwała na Monte Cassino do 529 r.n. e., kiedy to została siłą przekształcona w chrześcijańską kaplicę przez świętego Benedykta z Nursji, który zniszczył ołtarz i ściął gaj. Inne społeczności pogańskie, a mianowicie Manioci, przetrwały na półwyspie Mani w Grecji co najmniej do IX wieku.,
Współczesne przebudzenia
kapłan odprawiający rytuał.
grecka Religia i filozofia doświadczyły wielu przebudzeń, po pierwsze w sztuce, humanistyce i duchowości renesansowego neoplatonizmu, który z pewnością przez wielu miał wpływ na świat rzeczywisty., W okresie (XIV–XVII w.), kiedy literatura i filozofia starożytnych Greków zyskały powszechne uznanie w Europie, ta nowa popularność nie rozszerzyła się na starożytną religię grecką, zwłaszcza na pierwotne formy teistyczne, a większość nowych badań filozofii greckiej została napisana w solidnym kontekście chrześcijańskim.,
wczesnymi odrodzeniami, z różnym zaangażowaniem, byli Anglicy John Fransham (1730-1810), zainteresowani Neoplatonizmem, i Thomas Taylor (1758-1835), którzy stworzyli pierwsze angielskie przekłady wielu neoplatońskich tekstów filozoficznych i religijnych.
niedawno, wraz ze współczesnym hellenizmem, jak to się często nazywa (termin użyty po raz pierwszy przez ostatniego pogańskiego cesarza rzymskiego Juliana), rozpoczęło się przebudzenie. W Grecji termin używany jest w Greckiej religii etnicznej (Ελληνική Εθνική Θρησκεία)., Współczesny Hellenizm odzwierciedla spekulacje Neoplatońskie i platońskie (reprezentowane w Porfirze, Libaniuszu, Proklusie i Julianie), a także klasyczną praktykę kultową. Istnieje jednak o wiele mniej wyznawców niż greckie chrześcijaństwo prawosławne. Według szacunków Departamentu Stanu USA, z ogólnej liczby 11 milionów mieszkańców Grecji jest około 2000 wyznawców religii starożytnej Grecji; jednak przywódcy hellenizmu umieszczają tę liczbę na 100 000 wyznawców.